بورت اتوماتیک رنگی ؛ کاربردها و مشخصات

بورت اتوماتیک رنگی آزمایشگاهی (Laboratory Automatic Burette with Color Coding) از تجهیزات آزمایشگاهی بوده و یک ابزار دقیق و پیشرفته برای اندازه‌گیری و انتقال حجم‌های مشخصی از مایعات در آزمایشگاه‌های شیمی، بیولوژی و کنترل کیفیت است. این نوع بورت معمولاً دارای سیستم خودکار (مکانیکی یا دیجیتال) و کدگذاری رنگی برای سهولت در شناسایی و کاهش خطاهای انسانی است.

 ویژگی‌های اصلی بورت اتوماتیک رنگی:

1. سیستم اتوماتیک:

- قابلیت تنظیم و پخش حجم دقیق مایع بدون نیاز به چرخاندن دستی شیر.

- برخی مدل‌ها مجهز به نمایشگر دیجیتال و حافظه برای ثبت داده‌ها هستند.

2. کدگذاری رنگی:

- بخش‌های مختلف بورت (مثل پیستون، شیر، بدنه) با رنگ‌های متفاوت مشخص می‌شوند تا برای کاربران قابل تشخیص باشد (مثلاً برای اسیدها، بازها یا حلال‌های مختلف).

3. دقت بالا:

- معمولاً از جنس شیشه بوروسیلیکات یا پلاستیک مقاوم به مواد شیمیایی ساخته می‌شود.

- دقت در حد ±۰٫۰۵ میلی‌لیتر یا بهتر، بسته به مدل.

4. امنیت و کاربردپذیری:

- طراحی ارگونومیک برای کاهش خستگی کاربر در استفاده طولانی.

- برخی مدل‌ها دارای سیستم ضد نشت و مقاوم در برابر خوردگی هستند.

 کاربردهای بورت اتوماتیک رنگی در آزمایشگاه ها:

1. تیتراسیون (تیتراسیون خودکار):

- در روش‌های حجم‌سنجی مانند تیتراسیون اسید-باز، اکسایش-کاهش و کمپلکسومتری.

2. آزمایش‌های کنترل کیفیت:

- در صنایع داروسازی، غذایی و شیمیایی برای اندازه‌گیری دقیق مواد.

3. تحقیقات بیوشیمی و مولکولی:

- توزیع دقیق معرف‌ها در PCR، ELISA و سایر روش‌های آزمایشگاهی.

4. آزمایشگاه‌های آموزشی:

- به دلیل سهولت استفاده و کاهش خطا، برای آموزش دانشجویان مناسب است.

5. صنایع رنگ و پوشش:

- اندازه‌گیری دقیق مواد شیمیایی در فرمولاسیون رنگ‌ها.

 مزایای بورت اتوماتیک رنگی نسبت به بورت‌های سنتی:

- کاهش خطاهای انسانی (مثل خوانش اشتباه حجم).

- سرعت بالاتر در انجام آزمایش‌های تکراری.

- امکان کالیبراسیون ساده‌تر و یکپارچه با سیستم‌های آزمایشگاهی دیجیتال.

نحوه استفاده و کار با بورت اتوماتیک رنگی آزمایشگاهی

استفاده از این بورت نیاز به دقت و رعایت اصول استاندارد دارد. در ادامه مراحل کار به‌صورت گام‌به‌گام توضیح داده شده است:

 ۱. آماده‌سازی بورت:

- کالیبراسیون:

- قبل از استفاده، از کالیبره بودن دستگاه مطمئن شوید (برخی مدل‌های دیجیتال دارای سیستم خودکالیبراسیون هستند).

- در مدل‌های مکانیکی، حجم صفر را با چرخاندن پیستون به حالت اولیه تنظیم کنید.

- شست‌وشو:

- بورت را با آب مقطر و در صورت نیاز با حلال مناسب (مثل استون برای مواد چرب) بشویید.

- برای جلوگیری از آلودگی، از شست‌وشو با ماده مورد آزمایش (مثلاً اسید/باز) قبل از پر کردن استفاده کنید.

 ۲. پر کردن بورت:

- استفاده از قیف یا پیپت:

- مایع را به آرامی از بالای بورت (با کمک قیف آزمایشگاهی) پر کنید تا حباب هوا تشکیل نشود.

- در مدل‌های اتوماتیک، ممکن است مخزن مایع جداگانه داشته باشد که به‌صورت هوشمند پر می‌شود.

- خارج کردن حباب هوا:

- شیر تخلیه را باز کنید تا مایع تا نوک بورت جریان یابد و حباب‌های هوا خارج شوند.

 ۳. تنظیم حجم و شروع کار:

- انتخاب حجم مورد نظر:

- در مدل دیجیتال: حجم را روی صفحه نمایش وارد کنید.

- در مدل مکانیکی: با چرخاندن پیستون یا شیر، حجم را تنظیم کنید (کدهای رنگی کمک می‌کنند تا محدوده حجمی اشتباه نشود).

- تیتراسیون یا انتقال مایع:

- بورت  اتوماتیک رنگی را روی ارلن یا ظرف نمونه قرار دهید.

- با فشار دادن دکمه یا چرخاندن پیستون، مایع به آرامی اضافه می‌شود. در مدل‌های پیشرفته، اضافه کردن مایع به‌صورت قطره‌ای و کنترل‌شده است.

 ۴. خواندن نتایج:

- مدل دیجیتال:

- حجم مصرفی به‌صورت خودکار روی نمایشگر ثبت می‌شود.

- مدل مکانیکی:

- حجم باقی‌مانده را از روی درجه‌بندی شیشه‌ای می‌خوانید و از حجم اولیه کم می‌کنید.

 ۵. تمیز کردن و نگهداری:

- پس از استفاده:

- بورت را بلافاصله با آب مقطر یا حلال مناسب شست‌وشو دهید تا رسوب ایجاد نشود.

- از تماس شیرهای پلاستیکی با مواد خورنده اجتناب کنید.

- نگهداری:

- در جای خشک و دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید.

- در مدل‌های دیجیتال، باتری را در صورت عدم استفاده طولانی‌مدت خارج کنید.

 نکات ایمنی مهم:

• از تماس پوست با مواد شیمیایی خطرناک هنگام پر کردن بورت خودداری کنید.
• در صورت استفاده از اسیدها/بازهای غلیظ، حتماً از هود آزمایشگاهی استفاده شود.
• هرگز بورت اتوماتیک رنگی پر از مایع را به‌ صورت افقی رها نکنید تا نشت نکند.

برترین تولیدکنندگان بورت اتوماتیک رنگی آزمایشگاهی در جهان عبارتند از:

1. Metrohm (سوئیس) - یکی از معتبرترین تولیدکنندگان تجهیزات تیتراسیون، شامل بورت‌های اتوماتیک دقیق. 
2. Mettler Toledo (سوئیس/آمریکا) - ارائه‌دهنده بورت‌های دیجیتال و اتوماتیک با دقت بالا. 
3. Hanna Instruments (ایتالیا/آمریکا) - تولیدکننده تجهیزات آزمایشگاهی، از جمله بورت‌های اتوماتیک. 
4. Brand GmbH (آلمان) - سازنده تجهیزات دقیق آزمایشگاهی، شامل بورت‌های شیشه‌ای و دیجیتال. 
5. Thermo Fisher Scientific (آمریکا) - ارائه‌دهنده تجهیزات تیتراسیون پیشرفته. 
6. Zarin Pyrex زرین پیرکس (ایران) - از تولیدکنندگان معتبر تجهیزات آزمایشگاهی شیشه‌ای در ایران.