بورت اتوماتیک رنگی آزمایشگاهی (Laboratory Automatic Burette with Color Coding) از تجهیزات آزمایشگاهی بوده و یک ابزار دقیق و پیشرفته برای اندازهگیری و انتقال حجمهای مشخصی از مایعات در آزمایشگاههای شیمی، بیولوژی و کنترل کیفیت است. این نوع بورت معمولاً دارای سیستم خودکار (مکانیکی یا دیجیتال) و کدگذاری رنگی برای سهولت در شناسایی و کاهش خطاهای انسانی است.
- قابلیت تنظیم و پخش حجم دقیق مایع بدون نیاز به چرخاندن دستی شیر.
- برخی مدلها مجهز به نمایشگر دیجیتال و حافظه برای ثبت دادهها هستند.
- بخشهای مختلف بورت (مثل پیستون، شیر، بدنه) با رنگهای متفاوت مشخص میشوند تا برای کاربران قابل تشخیص باشد (مثلاً برای اسیدها، بازها یا حلالهای مختلف).
- معمولاً از جنس شیشه بوروسیلیکات یا پلاستیک مقاوم به مواد شیمیایی ساخته میشود.
- دقت در حد ±۰٫۰۵ میلیلیتر یا بهتر، بسته به مدل.
- طراحی ارگونومیک برای کاهش خستگی کاربر در استفاده طولانی.
- برخی مدلها دارای سیستم ضد نشت و مقاوم در برابر خوردگی هستند.
- در روشهای حجمسنجی مانند تیتراسیون اسید-باز، اکسایش-کاهش و کمپلکسومتری.
- در صنایع داروسازی، غذایی و شیمیایی برای اندازهگیری دقیق مواد.
- توزیع دقیق معرفها در PCR، ELISA و سایر روشهای آزمایشگاهی.
- به دلیل سهولت استفاده و کاهش خطا، برای آموزش دانشجویان مناسب است.
- اندازهگیری دقیق مواد شیمیایی در فرمولاسیون رنگها.
- کاهش خطاهای انسانی (مثل خوانش اشتباه حجم).
- سرعت بالاتر در انجام آزمایشهای تکراری.
- امکان کالیبراسیون سادهتر و یکپارچه با سیستمهای آزمایشگاهی دیجیتال.
استفاده از این بورت نیاز به دقت و رعایت اصول استاندارد دارد. در ادامه مراحل کار بهصورت گامبهگام توضیح داده شده است:
۱. آمادهسازی بورت:
- کالیبراسیون:
- قبل از استفاده، از کالیبره بودن دستگاه مطمئن شوید (برخی مدلهای دیجیتال دارای سیستم خودکالیبراسیون هستند).
- در مدلهای مکانیکی، حجم صفر را با چرخاندن پیستون به حالت اولیه تنظیم کنید.
- شستوشو:
- بورت را با آب مقطر و در صورت نیاز با حلال مناسب (مثل استون برای مواد چرب) بشویید.
- برای جلوگیری از آلودگی، از شستوشو با ماده مورد آزمایش (مثلاً اسید/باز) قبل از پر کردن استفاده کنید.
۲. پر کردن بورت:
- استفاده از قیف یا پیپت:
- مایع را به آرامی از بالای بورت (با کمک قیف آزمایشگاهی) پر کنید تا حباب هوا تشکیل نشود.
- در مدلهای اتوماتیک، ممکن است مخزن مایع جداگانه داشته باشد که بهصورت هوشمند پر میشود.
- خارج کردن حباب هوا:
- شیر تخلیه را باز کنید تا مایع تا نوک بورت جریان یابد و حبابهای هوا خارج شوند.
۳. تنظیم حجم و شروع کار:
- انتخاب حجم مورد نظر:
- در مدل دیجیتال: حجم را روی صفحه نمایش وارد کنید.
- در مدل مکانیکی: با چرخاندن پیستون یا شیر، حجم را تنظیم کنید (کدهای رنگی کمک میکنند تا محدوده حجمی اشتباه نشود).
- تیتراسیون یا انتقال مایع:
- بورت اتوماتیک رنگی را روی ارلن یا ظرف نمونه قرار دهید.
- با فشار دادن دکمه یا چرخاندن پیستون، مایع به آرامی اضافه میشود. در مدلهای پیشرفته، اضافه کردن مایع بهصورت قطرهای و کنترلشده است.
۴. خواندن نتایج:
- مدل دیجیتال:
- حجم مصرفی بهصورت خودکار روی نمایشگر ثبت میشود.
- مدل مکانیکی:
- حجم باقیمانده را از روی درجهبندی شیشهای میخوانید و از حجم اولیه کم میکنید.
۵. تمیز کردن و نگهداری:
- پس از استفاده:
- بورت را بلافاصله با آب مقطر یا حلال مناسب شستوشو دهید تا رسوب ایجاد نشود.
- از تماس شیرهای پلاستیکی با مواد خورنده اجتناب کنید.
- نگهداری:
- در جای خشک و دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید.
- در مدلهای دیجیتال، باتری را در صورت عدم استفاده طولانیمدت خارج کنید.
نکات ایمنی مهم:
حجم به سی سی | 10 | 25 | 50 | 100 |
تعداد شیر | تک شیر | دو شیر |
مخزن 1 لیتری | با مخزن | بدون مخزن |