فایده دستگاه تقطی
دستگاه تقطیر چیست؟
دستگاه تقطیر (Distillation Apparatus) وسیله ای است برای جداسازی اجزای یک مایع بر اساس تفاوت نقطه جوش آنها. این دستگاه معمولاً شامل بخشهای زیر است:
- فلاسک تقطیر (بالن) (Distillation Flask): محل قرارگیری مخلوط مایع برای حرارت دادن.
- مبرد (کندانسور) (Condenser): بخشی که بخارات را سرد کرده و به مایع تبدیل میکند.
- گرمکن (Heat Source): مانند هیتر یا بن ماری برای گرم کردن مخلوط.
- محصول خروجی (Receiving Flask): محل جمعآوری مایع تقطیرشده.
از تقطیر در صنایع شیمیایی، پالایش نفت، تولید عرقهای گیاهی و تخلیص مواد استفاده میشود. انواع آن شامل تقطیر ساده، تقطیر جز به جز و تقطیر در خلا است.
✅ نتیجه: دستگاه تقطیر با استفاده از تفاوت نقطه جوش، اجزای یک مخلوط را از هم جدا میکند.
انواع دستگاه تقطیر از نظر جنس و ساختار:
انواع دستگاه تقطیر از نظر جنس و ساختار:دستگاههای تقطیر از نظر جنس ساخت به چند نوع اصلی تقسیم میشوند که هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب هستند:
۱. دستگاه تقطیر شیشه ای (Glass Distillation Apparatus)
– جنس: از شیشه بوروسیلیکات (مثل پیرکس) ساخته میشود.
– مزایا: مقاوم در برابر خوردگی، شفافیت برای مشاهده فرآیند، مناسب برای مواد شیمیایی خورنده.
– معایب: شکننده، تحمل محدود در برابر ضربه و شوک حرارتی.
– کاربرد: آزمایشگاههای شیمی، تقطیر حلالها، تولید عرقیات گیاهی.
۲. دستگاه تقطیر استیل (Stainless Steel Distillation Apparatus)
– جنس: از فولاد ضدزنگ (استنلس استیل) ساخته میشود.
– مزایا: مقاومت مکانیکی بالا، تحمل دما و فشار زیاد، ضدزنگ و خوردگی.
– معایب: عدم شفافیت، وزن بیشتر نسبت به شیشه.
– کاربرد: صنایع دارویی، پتروشیمی، تقطیر در مقیاس صنعتی.
۳. دستگاه تقطیر مسی (Copper Distillation Apparatus)
– جنس: از مس خالص یا آلیاژهای مس (مانند برنج) ساخته میشود.
– مزایا: هدایت حرارتی عالی، مقاومت در برابر خوردگی (در برخی محیطها).
– معایب: واکنشپذیری با برخی مواد اسیدی، نیاز به قلعاندود کردن در برخی موارد.
– کاربرد: تقطیر آب مقطر، تولید نوشیدنیهای الکلی (مانند ویسکی و ودکا).
۴. دستگاه تقطیر پلاستیکی (Plastic Distillation Apparatus)
– جنس: از پلیاتیلن، PTFE (تفلون) یا سایر پلیمرهای مقاوم.
– مزایا: سبک، مقاوم در برابر خوردگی شیمیایی.
– معایب: تحمل دمایی پایین، عدم شفافیت در برخی موارد.
– کاربرد: تقطیر مواد غیرخورنده، سیستمهای آبشیرینکن.
۵. دستگاه تقطیر سرامیکی (Ceramic Distillation Apparatus)
– جنس: از سرامیکهای مقاوم حرارتی ساخته میشود.
– مزایا: مقاومت حرارتی بسیار بالا، مقاوم در برابر خوردگی.
– معایب: شکننده، وزن بالا.
– کاربرد: صنایع خاص با دمای بسیار بالا.
7 فایده استفاده از دستگاه تقطیر شیشه ای (Glass Distillation Apparatus)
دستگاههای تقطیر شیشه ای بهویژه از جنس شیشه بوروسیلیکات (مانند پیرکس) بهدلیل مزایای متعدد، در آزمایشگاهها و صنایع مختلف کاربرد گستردهای دارند. برخی از مهمترین فواید آنها عبارتند از:
۱. مقاومت شیمیایی بالا (Chemical Resistance)
– شیشه بوروسیلیکات در برابر اسیدها، بازها و حلالهای آلی مقاوم است و با اکثر مواد شیمیایی واکنش نمیدهد.
– برخلاف فلزات (مانند مس یا استیل)، تجزیه یا خوردگی شیمیایی ندارد و خلوص محصول نهایی را حفظ میکند.
– مناسب برای تقطیر مواد خورنده مانند اسید نیتریک، استون و الکلهای قوی.
۲. شفافیت و امکان مشاهده فرآیند (Transparency & Visibility)
– به دلیل شفافیت شیشه، کاربر میتواند جریان مایع، تشکیل حبابها و تغییر رنگ را در حین تقطیر مشاهده کند.
– این ویژگی برای کنترل دقیق فرآیند و تشخیص ناخالصیها بسیار مفید است.
– در مواردی مانند تقطیر عرقیات گیاهی، مشاهده تغییر رنگ محلول اهمیت دارد.
۳. عدم آلودگی محصول (Non-Contaminating)
– شیشه غیرفعال است و هیچ یون یا مادهای را به محصول نهایی منتقل نمیکند.
– در تقطیر مواد غذایی، دارویی و آب مقطر، خلوص محصول بسیار مهم است و شیشه بهترین گزینه است.
– برخلاف دستگاههای مسی یا استیلی، طعم و بوی فلز به محصول منتقل نمیشود.
۴. تحمل حرارتی مناسب (Thermal Resistance)
– شیشه بوروسیلیکات تا دمای ۴۰۰-۵۰۰ درجه سانتیگراد مقاوم است و در برابر شوک حرارتی (تغییر ناگهانی دما) مقاومت خوبی دارد.
– برای تقطیر حلالهای با نقطه جوش بالا مانند گلیسیرین مناسب است.
– البته در مقایسه با فلزات، تحمل دما و فشار آن محدودتر است.
۵. قابلیت شستوشو و استریلیزاسیون (Easy Cleaning & Sterilization)
– شیشه بهراحتی تمیز و ضدعفونی میشود و باقیمانده مواد در آن جمع نمیشود.
– میتوان آن را با اتوکلاو استریل کرد که در صنایع داروسازی و پزشکی اهمیت زیادی دارد.
– در مقایسه با دستگاههای پلاستیکی، تخلخل ندارد و باکتری در آن رشد نمیکند.
۶. مقرونبهصرفه و در دسترس (Cost-Effective & Available)
– دستگاههای شیشهای در مقایسه با نمونههای استنلس استیل یا مسی ارزانتر هستند.
– بهراحتی در بازار یافت میشوند و قطعات یدکی آنها (مانند مبرد و فلاسک) در دسترس است.
– برای مقیاسهای کوچک آزمایشگاهی و حتی برخی مصارف صنعتی مناسب است.
۷. سازگاری با سیستمهای خلأ (Vacuum Compatibility)
– شیشه تحمل خوبی در برابر فشار منفی (خلأ) دارد و برای تقطیر در خلأ (کاهش نقطه جوش) مناسب است.
– در صنایع شیمیایی برای تقطیر مواد حساس به حرارت (مانند روغنهای اسانسی) استفاده میشود.
معایب دستگاه تقطیر شیشه ای (برای مقایسه)
– شکنندگی: در برابر ضربه مقاوم نیست و ممکن است ترک بخورد.
– محدودیت دما و فشار: برای دماهای خیلی بالا (بالای ۵۰۰ درجه) یا فشارهای صنعتی مناسب نیست.
– وزن بیشتر نسبت به پلاستیک: حملونقل آن نیاز به دقت دارد.
کاربردهای اصلی دستگاه تقطیر شیشه ای
✅ آزمایشگاههای شیمی و زیستشناسی (تقطیر حلالها، تخلیص مواد)
✅ صنایع داروسازی (تولید آب مقطر، استریلیزاسیون)
✅ تولید عرقیات گیاهی و اسانسها (گلاب، عرق نعنا)
✅ صنایع غذایی و نوشیدنی (تقطیر الکل، تولید آب خالص)
✅ پژوهشهای علمی (تحقیقات دانشگاهی و صنعتی)
نتیجهگیری
دستگاه تقطیر شیشه ای بهدلیل مقاومت شیمیایی، شفافیت، عدم آلودگی محصول و قیمت مناسب، یکی از پرکاربردترین انواع دستگاههای تقطیر در آزمایشگاهها و صنایع کوچک است. هرچند برای مصارف صنعتی با فشار و دمای بسیار بالا، معمولاً از دستگاههای فلزی استفاده میشود.
مقایسه ی دستگاههای تقطیر از نظر جنس و ویژگیها
↓ ↓ ↓
| ویژگی | شیشه ای | استیل (فولاد ضد زنگ) | مسی | پلاستیکی |
|---|---|---|---|---|
| مقاومت شیمیایی | ⭐⭐⭐⭐⭐ (عالی) | ⭐⭐⭐⭐ (خوب) | ⭐⭐ (متوسط، نیاز به پوشش) | ⭐⭐⭐ (بسته به جنس پلاستیک) |
| شفافیت و مشاهده | ⭐⭐⭐⭐⭐ (کامل) | ❌ (غیرشفاف) | ❌ (غیرشفاف) | ⭐⭐ (نیمهشفاف در برخی موارد) |
| تحمل دما | ⭐⭐⭐ تا 500 درجه | ⭐⭐⭐⭐⭐ بالای 1000 درجه | ⭐⭐⭐⭐ تا 800 درجه | ⭐ تا 150 درجه |
| هدایت حرارتی | ⭐ ضعیف | ⭐⭐⭐ متوسط | ⭐⭐⭐⭐⭐ عالی | ⭐ ضعیف |
| وزن | ⭐⭐⭐ متوسط | ⭐⭐ سنگین | ⭐⭐⭐ متوسط | ⭐⭐⭐⭐⭐ سبک |
| مقاومت مکانیکی | ⭐ شکننده | ⭐⭐⭐⭐⭐ بسیار مقاوم | ⭐⭐⭐ مقاوم | ⭐⭐⭐ انعطاف پذیر |
| قیمت | ⭐⭐⭐ متوسط | ⭐⭐ گران | ⭐⭐⭐ متوسط تا گران | ⭐⭐⭐⭐⭐ ارزان |
| کاربردهای اصلی | آزمایشگاه، عرقیات گیاهی و نوشیدنی | صنایع نفت و داروسازی | تقطیر نوشیدنیها | سیستمهای آب شیرینکن |
نتیجهگیری:
– ✅ شیشهای: بهترین انتخاب برای مواد خورنده، آزمایشگاهها و مصارف غذایی به دلیل شفافیت و خلوص.
– ✅ استیل: مناسب برای مقیاس صنعتی با فشار و دمای بالا.
– ✅ مسی: ایدهآل برای تقطیر نوشیدنیها به دلیل هدایت حرارتی عالی.
– ✅ پلاستیکی: گزینه سبک و ارزان برای مواد غیرخورنده و دمای پایین.
زرین پیرکس تولید کننده دستگاه تقطیر شیشه ای، انواع کندانسور و مخازن شیشه ای از 500 سی سی تا 20 لیتر بوده و میتوانید با خرید آنلاین از این فروشگاه، تمامی اجناس را به قیمت درب کارخانه تهیه نمایید.
